Wcześniejsze stosowanie nawozów azotowych. Kiedy będzie można wjechać na pole?

Podlaski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska informuje, że w dniu 7 lutego 2023 r. w Dzienniku Ustaw zostało opublikowane rozporządzenie Rady Ministrów przyjmujące nowy Program działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu. Największa zmiana, na jaką czekali rolnicy dotyczy elastycznego nawożenia azotem upraw i gleby, w taki sposób aby nie czekać do 1 marca, jeśli pogoda pozwala na przeprowadzenie takiego nawożenia wcześniej, a rośliny wykazują sygnały wznowienia wegetacji.

W Polsce, w celu zmniejszenia zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych, w życie został wprowadzony Krajowy Program Ochrony Wód przed Zanieczyszczeniem Azotanami pochodzącymi z Źródeł Rolniczych, zwany także programem "Zielona Woda". Jego głównym celem jest zmniejszenie wpływu rolnictwa na jakość wód powierzchniowych i podziemnych, poprzez zmniejszenie emisji azotanów z gospodarstw rolnych.

Podlaski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska poinformował, że 7 lutego 2023 r. w Dzienniku Ustaw zostało opublikowane rozporządzenie Rady Ministrów przyjmujące nowy Program działań związanych z powyższym Programem.

Najważniejsze zmiany w stosunku do obowiązującego od 2020 r. Programu działań dotyczą w szczególności:

• zastosowania elastycznego wiosennego terminu nawożenia,
• aktualizacji wskaźników produkcji nawozów naturalnych i zawartego w nich azotu,
• sposobu obliczania maksymalnych dawek nawozów azotowych,
• dodania równoważników nawozowych dla ścieków przeznaczonych do rolniczego wykorzystania i komunalnych osadów ściekowych.

Działania te mają na celu zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu wód azotanami i poprawę jakości wody w Polsce. Program "Zielona Woda" jest finansowany ze środków Unii Europejskiej oraz budżetu państwa, a jego skuteczność będzie monitorowana i oceniana przez odpowiednie instytucje.

Elastyczny wiosenny termin nawożenia

Doświadczeni rolnicy znają tę strategię bardzo dobrze. Polega ona na dostosowaniu terminu nawożenia do warunków pogodowych i stanu rozwoju roślin. Zamiast ściśle trzymać się kalendarza nawożenia, rolnicy starają się dostosować nawożenie do aktualnej sytuacji w polu.

Taka elastyczność pozwala uniknąć sytuacji, gdy nawóz zostanie zastosowany zbyt wcześnie i zostanie wypłukany z gleby przez opady deszczu, lub zbyt późno, co może wpłynąć negatywnie na jakość i plonowanie roślin.

W praktyce oznacza to, że rolnicy muszą stale monitorować stan upraw, wilgotność gleby oraz prognozy pogody, aby wyznaczyć optymalny termin nawożenia. Dzięki takiemu podejściu nawożenie staje się bardziej efektywne, a jednocześnie zmniejsza się ilość substancji zanieczyszczających, takich jak azotany, które mogą przedostać się do wód gruntowych.

Kluczowe średnie dobowe temperatury powietrza

Optymalny termin nawożenia uzależniony jest od kilku czynników, takich jak typ gleby, rodzaj roślin, ich faza rozwoju, stan i potrzeby odżywcze. Jednak, w przypadku elastycznego terminu nawożenia, należy uwzględnić również średnie dobowe temperatury powietrza, które wpływają na tempo wzrostu roślin.

Jak przekazuje Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku, wcześniejsze stosowanie nawozów jest możliwe w okresie od 1 do ostatniego dnia lutego, jeżeli w przypadku roślin zasianych jesienią, upraw trwałych, upraw wieloletnich i trwałych użytków zielonych średnia dobowa temperatura powietrza przejdzie przez próg 3°C, a dla pozostałych upraw średnia dobowa temperatura powietrza przejdzie przez próg 5°C. Jako przejście przez próg danej temperatury uznaje się termin, w którym przez pięć dni następujących po sobie, każdego dnia, średnia dobowa temperatura powietrza przekroczyła 3°C, lub termin, w którym przez 5 dni następujących po sobie, każdego dnia, średnia dobowa temperatura powietrza przekroczyła 5°C. Datę przejścia średniej dobowej temperatury powietrza określa dla terenu powiatu Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowy Instytut Badawczy.

Warto pamiętać, że w niższych temperaturach rośliny mają ograniczone możliwości przyswajania składników odżywczych z nawozów, co może prowadzić do nieprawidłowego wzrostu roślin i niedoborów pokarmowych. W przypadku wysokich temperatur powyżej 20-25 stopni Celsjusza, możliwe jest szybsze parowanie wody z gleby i zwiększenie ryzyka wysuszenia roślin.

Ostatecznie, optymalny termin nawożenia należy dostosować do indywidualnych potrzeb uprawianej rośliny oraz warunków klimatycznych w danym regionie. Warto zawsze sprawdzać prognozy pogody oraz konsultować się z ekspertami w dziedzinie rolnictwa, aby wybrać najlepszy moment na nawożenie i zapewnić optymalny wzrost roślin.

Zaktualizowane informacje dotyczące „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobiegania dalszemu zanieczyszczeniu” można znaleźć na stronie Ministerstwa Infrastruktury:

https://www.gov.pl/web/infrastruktura/ochrona-wod-przed-azotanami