Odmowa przyjęcia mandatu karnego od straży miejskiej – jakie są skutki prawne takiej decyzji?

Mandaty od straży miejskiej mogą dotyczyć wielu wykroczeń. Jest to m.in. nieprawidłowe parkowanie czy zakłócanie porządku publicznego. Choć dla wielu osób ich przyjęcie wydaje się oczywistością, prawo przewiduje możliwość odmowy. Taka decyzja nie jest jednak pozbawiona konsekwencji. Warto wiedzieć, jakie skutki może wywołać odmowa przyjęcia mandatu karnego i jak wygląda dalsze postępowanie.

Decyzja o przyjęciu lub odrzuceniu mandatu karnego nie powinna być podejmowana pochopnie. Choć postępowanie mandatowe jest najbardziej uproszczonym trybem postępowania w sprawie wykroczeń, konsekwencje są odmienne w zależności od wyboru sprawcy wykroczenia. Przyjęcie mandatu zamyka sprawę chwilą pokwitowania, natomiast odmowy przyjęcia mandatu karnego oznaczają skierowanie sprawy do sądu. Zanim jednak podejmie się decyzję, warto poznać możliwe skutki prawne, obowiązki funkcjonariusza oraz to, jak wygląda procedura rozpoznania sprawy przed sądem.

Straż miejska działa na podstawie przepisów ustawy i ma prawo nałożyć grzywnę w sytuacji, gdy stwierdzi popełnienie wykroczenia. Funkcjonariusz może wystawić mandat karny zarówno w formie gotówkowej, jak i na drodze mandatu karnego kredytowanego, zależnie od okoliczności i danych sprawcy wykroczenia. Często wystarczające jest sam fakt, że schwytano sprawcę wykroczenia na gorącym uczynku, aby strażnicy straży gminnych mogli wystawić mandat karny. W takim przypadku mandat wydawany jest od ręki, a daty wystawienia mandatu oraz numer mandatu muszą znaleźć się w odpowiednich polach formularza mandatu karnego.

Zobacz, kiedy straż miejska może wystawić mandat: https://zacomandat.com/poradniki/czy-straz-miejska-moze-wystawic-mandat/

Każda osoba ma prawo odmówić przyjęcia mandatu karnego, jeśli uważa, że wykroczenie zarzucone sprawcy wykroczenia nie miało miejsca lub czyn niebędący czynem zabronionym został błędnie zakwalifikowany. Funkcjonariusz pozostawia mandat w dokumentacji, a sprawa trafia do sądu. W takiej sytuacji rozpoczyna się postępowanie mandatowe w bardziej rozbudowanym trybie przepisów prawa, co oznacza, że sąd właściwy będzie dokonywał rozpoznania sprawy i oceni, czy sprawca popełniła czyn zabroniony. Odmowy przyjęcia mandatu karnego nie należy więc traktować jako ostatecznego rozwiązania, lecz raczej jako przeniesienie sporu na etap sądowy.

Po odmowie przyjęcia mandatu karnego funkcjonariusz jest zobowiązany poinformować sprawcę wykroczenia o skutkach prawnych takiej odmowy. Następnie sporządzana jest dokumentacja, a wniosek organu kierowany jest do sądu. Wydaniem postanowienia sąd może zakończyć sprawę na korzyść obwinionego, jeśli uzna, że sprawca wykroczenia mógł działać w granicach prawa lub popełnieniu wykroczenia nie da się udowodnić. W innych przypadkach sąd nałoży grzywnę, której wysokość grzywny ustalana jest w granicach przewidzianych w przepisach ustawy o wykroczeniach.

Zdarzają się sytuacje, w których dochodzi do uchylenia mandatu karnego. Może to nastąpić np. gdy stwierdzono, że sprawca popełnił czyn niebędący czynem zabronionym albo mandat staje się nieważny, ponieważ podlega niezwłocznie uchyleniu. W niektórych sytuacjach dochodzi również do uchylenia prawomocnego mandatu karnego, przykładowo, gdy w sprawie wykroczeń wyjdą na jaw nowe fakty. Wniosek ukaranego, jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna prawnego może być podstawą do wznowienia sprawy.

Jeśli sprawca wykroczenia przyjmie mandat, skutki są jasne. Z chwilą uiszczenia grzywny funkcjonariuszowi albo po otrzymaniu pokwitowania kończy się sprawa. Uiszczenie grzywny nałożonej na drodze mandatu karnego jest najbardziej uproszczonym trybem postępowania i stanowi dochód budżetu państwa. W przypadku, gdy grzywny nałożonej nie zapłacono, sprawa kierowana jest na drogę egzekucji administracyjnej. W postępowaniu egzekucyjnym podlega także sytuacja, gdy sprawca wykroczenia unika płatności. W takiej sytuacji stosowne czynności mogą zarządzić organy skarbowe.

Nie każdy wie, że po opłaceniu mandatu karnego następuje szybkie zakończenie sprawy, ale niesie to za sobą skutki prawne. Sprawca popełnionego czynu przyjmując mandat, pozbawia się możliwości obrony w sądzie. Podczas odmowy przyjęcia mandatu karnego mamy pełne prawo zakwestionować zarzuty. Straż miejska ma obowiązek poinformować sprawcę wykroczenia o jego prawach, a także o skutkach prawnych decyzji. 

Podjęcie decyzji o odmowie ma swoje konsekwencje. Skutków prawnych takiej odmowy należy szukać w kodeksie postępowania. Sąd ocenia wtedy wszystkie okoliczności, przesłuchuje świadków i analizuje czyn sprawcy. W przypadku potwierdzenia naruszenia prawa sąd może nałożyć grzywnę wyższą niż ta przewidziana w mandacie karnym. Z drugiej strony, jeśli sprawca wykroczenia działał zgodnie z prawem, sąd może oddalić wniosek organu. Warto pamiętać, że ukarany biorąc udział w procesie, daje sobie szansę na przedstawienie swoich argumentów i uniknięcie nieuzasadnionej kary.