Czyżew: Upamiętnili 160. rocznicę Powstania Styczniowego [foto]

160 lat temu 22 stycznia Manifestem Tymczasowego Rządu Narodowego rozpoczęło się Powstanie Styczniowe. Największy w XIX w. zryw narodowy przeciwko rosyjskiemu zaborcy pochłonął kilka tysięcy ofiar i miał zarazem ogromny wpływ na dążenia niepodległościowe następnych pokoleń. Powstanie trwało do jesieni 1864 r. O tym ważnym w historii naszego kraju wydarzeniu pamiętają władze Gminy Czyżew.

Dziś delegacja Gminy Czyżew, z burmistrz Czyżewa Anną Bogucką na czele, złożyła hołd bohaterom Powstania Styczniowego pod mogiłą powstańców styczniowych Karola Roszkowskiego oraz Mariana Seweryna Wilhelma Sokołowskiego na cmentarzu parafialnym w Czyżewie. Znicze złożyły również delegacje szkół z terenu gminy.

Karol Roszkowski (ok. 1821- 1903 lub 1904) to lekarz i weteran powstania styczniowego. W 1843 po ukończeniu studiów w Moskwie rozpoczął praktykę zawodową i po pięćdziesięciu latach właśnie w Czyżewie, w czerwcu 1893 roku, obchodził jubileusz swojej pracy lekarskiej. Na studiach otrzymywał stypendium rządowe, które potem odpracowywał jako lekarz wojskowy na Kaukazie. Po powrocie został lekarzem okręgu białostockiego i mieszkał w Bielsku Podlaskim.

W czasie powstania styczniowego był zaangażowany w organizację powstańczą w Sterdyni, za co zesłano go do Ochańska w guberni permskiej, skąd wrócił po kilku latach. Wówczas osiadł w Czyżewie gdzie rozpoczął praktykę medyczną. Karol Roszkowski zmarł w 1903 roku na zapalenie płuc (na płycie grobowej figuruje rok 1904), a jego żona, Klementyna z Telszewskich, dwa lata wcześniej. Oboje zostali pochowani na cmentarzu w Czyżewie. Syn Karola Roszkowskiego - gen. Jan Konrad Roszkowski - wybudował znajdujący się przy ul. Mazowieckiej w Czyżewie piękną, drewnianą willę która jest wpisana do rejestru zabytków.

Sokołowski h. Prawdzic Marian Seweryn Wilhelm (1838-1911) to z kolei profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie urodzony w Czyżewie. W latach 1860-1864 przebywał w Paryżu, dokąd wyjechał studiować prawo, co nie do końca jest zgodne z prawdą, gdyż w końcu stycznia 1863 powrócił do Warszawy, czym zapoczątkował okres swej intensywnej działalności politycznej i powstańczej.

Znał i był znany powstańczym dowódcom. Zaprzyjaźniony z Karolem Ruprechtem (1821-1875) oraz Stefanem Bobrowskim (1841-1863), naczelnikiem powstańczym Warszawy, został Sokołowski w początku marca 1863 mianowany komisarzem cywilno-politycznym na Ruś, wkrótce po tym jak Bobrowski stanął na czele Tymczasowego Rządu Narodowego, z ramienia Centralnego Narodowego Komitetu. Przed Sokołowskim postawiono niełatwe zadania organizowania w ogarniętym powstaniem kraju administracji powiatowej i systemu poboru podatków, a także rozwiązanie kwestii włościańskiej. 17 maja 1863 r., na skutek działalności rzekomo niezgodnej z linią Rządu Tymczasowego, Sokołowski został bezpodstawnie zdymisjonowany i skazany na śmierć. Powstańczy sąd pod przewodnictwem Jana Majkowskiego (1828-1906) nie tylko uwolnił Sokołowskiego od stawianych zarzutów, ale pragnął utrzymać go na dotychczasowym stanowisku, na co ten nie wyraził jednak zgody i pod koniec 1863 r. wyjechał do Paryża.

Faktycznie chodziło o Złotą Hramotę do Wiejskiego Ludu, którą Sokołowski samowolnie zmodyfikował, za co został zdymisjonowany z zajmowanego stanowiska.

Niektórzy badacze utrzymują, że zerwanie przez Sokołowskiego więzi z Podlasiem i rodzinnym Czyżewem wiąże się z represjami wobec członków jego rodziny za powstańczą działalność, co wiąże się ze sprzedażą jego udziałów w rodzinnych stronach i ograniczoną do minimum stycznością z bliskimi.

_{Info/foto: UM w Czyżewie}